Les 2.1: De kenmerken

De rozenfamilie is een grote familie en bevat naast de rozen ook andere struiken en planten. De opbouw van de bloem van de rozenfamilie is vijfdelig. Dit betekent dat de bloem 5 kroonbladen en 5 kelkbladen heeft. Ze heeft meestal 1 stempel en veel meeldraden. De kroonbladen kunnen roze, rood, geel of wit zijn.

De rangschikking van de bladeren is altijd zo dat er een topblad is. Dus een groepje is altijd in een oneven aantal. Tenzij er bladeren van af gevallen zijn. Het blad heeft een gezaagde rand en bevat looistoffen. Looistoffen zijn inhoudsstoffen in planten die een samentrekkende werking hebben.

De vruchten van leden van de rozenfamilie zijn eetbaar. De meeste zijn zeer smakelijk en bevatten vitamine C. Denk hierbij maar aan de rozenbottels, maar ook andere bekende vruchten zijn leden van de rozenfamilie, zoals appel, peer, kers en pruim.

In de pitten van de vruchten zit blauwzuur. Dit is een giftige stof die na verhitting onschadelijk is. Blauwzuur heeft de smaak van bittere amandelen. Misschien heb je de smaak ervaren nadat je op een pitje van een appel hebt gebeten. Dit is blauwzuur wat je proeft.

Onthoud bij de rozenfamilie dat de bloem altijd 5-delig is. Echter houdt de natuur zich nooit aan regels en kan het zo maar zijn dat een bloem 4 kroonbladen heeft. Maar ga er vanuit dat de bloem 5-delig is. Ook is het belangrijk dat als je van een plant, struik of boom wilt weten of deze in de rozenfamilie valt deze plant alle kenmerken moet bevatten. Zie je sommige kenmerken niet terug bij die plant, dan kan je niet met zekerheid zeggen dat die plant tot de rozenfamilie behoort. Ook weet je het pas 100% zeker als de plant ook een bloem heeft.

Dus als je nu in de natuur een bloem ziet, dan bekijk je eerst of de bloem veel meeldraden, 5 kroonbladen en 5 kelkbladen heeft. Helaas zijn er ook bloemen die meer dan 1 stempel hebben, dus dat is niet een goed determinatie kenmerk. Kijk vervolgens naar het blad. Staat het in een oneven aantal? Is er een zogenaamd topblad en hebben de bladeren een gezaagde rand? Kijk vervolgens later in het jaar of de struik vruchten bevat. Kloppen alle kenmerken, dan is het een plant in de rozenfamilie.

Wees je er bewust van dat er altijd uitzonderingen zijn en dat de natuur zich nooit in hokjes laat passen. 

Leer de natuur kennen en ga deze week de natuur in en zoek leden van de rozenfamilie op en maak je bekend met de kenmerken.

Een aantal planten in deze familie zijn: Meidoorn, Sleedoorn, Hondsroos, Egelantier, Gewone Braam, Zilverschoon, Moerasspirea en Wilde Appel.